دورکاری پس از همه‌گیری کرونا به یکی از سبک‌های رایج کاری در سراسر جهان و ایران تبدیل شد. بسیاری از شرکت‌ها برای کاهش هزینه‌ها و افزایش انعطاف‌پذیری، بخشی از نیروی کار خود را به‌صورت دورکار مدیریت می‌کنند. اما این تغییر بزرگ، چالش‌های امنیتی تازه‌ای ایجاد کرده است.
وقتی کارمندان در محیط سازمان و پشت شبکه داخلی شرکت کار می‌کنند، ابزارهای امنیتی مثل فایروال‌های سخت‌افزاری، سیستم‌های نظارت شبکه و تیم‌های IT می‌توانند از داده‌ها محافظت کنند. اما زمانی که همان کارمندان با لپ‌تاپ شخصی یا اینترنت خانگی به سیستم‌های سازمان متصل می‌شوند، کنترل امنیتی به‌مراتب سخت‌تر می‌شود.
در ایران، سازمان‌هایی که با حجم بالای داده‌ها و پروژه‌های حساس سروکار دارند، بیش از دیگران در معرض آسیب‌پذیری قرار می‌گیرند. از طرفی، بسیاری از کارکنان برای اتصال از نرم‌افزارهای کرک‌شده، شبکه‌های وای‌فای ناامن یا دستگاه‌های شخصی استفاده می‌کنند که همگی ریسک امنیتی را افزایش می‌دهند.
چالش امنیت سایبری در دوران دورکاری تنها به نفوذ هکرها محدود نمی‌شود. خطاهای انسانی نیز در این شرایط بیشتر رخ می‌دهد. برای مثال، ذخیره فایل‌های کاری روی دستگاه شخصی بدون رمزگذاری، اشتباه در ارسال ایمیل یا کلیک روی لینک‌های آلوده از خانه، همگی می‌توانند منجر به نشت اطلاعات شوند.
به همین دلیل، سازمان‌ها باید استراتژی‌های امنیتی خود را بازطراحی کنند و ابزارها و سیاست‌هایی متناسب با شرایط دورکاری به کار بگیرند. در ادامه مقاله، مهم‌ترین چالش‌های امنیتی دوران دورکاری را بررسی خواهیم کرد و به راهکارهایی برای مدیریت این چالش‌ها اشاره می‌کنیم.
چالش‌های اصلی امنیت سایبری در دوران دورکاری
استفاده از دستگاه‌های شخصی
بسیاری از کارمندان در دوران دورکاری از لپ‌تاپ یا گوشی شخصی برای انجام کارهای سازمانی استفاده می‌کنند. این دستگاه‌ها معمولاً فاقد آنتی‌ویروس اورجینال، رمزگذاری داده‌ها یا سیاست‌های امنیتی سازمانی هستند. همین موضوع می‌تواند دروازه‌ای برای نفوذ هکرها باشد.
شبکه‌های اینترنت ناامن
کارمندان در خانه یا حتی مکان‌های عمومی از شبکه‌های وای‌فای استفاده می‌کنند که اغلب رمزگذاری ضعیفی دارند. اتصال به شبکه‌های عمومی یا خانگی بدون VPN می‌تواند باعث شنود اطلاعات و سرقت داده‌ها شود.
افزایش حملات فیشینگ
مهاجمان سایبری از شرایط دورکاری سوءاستفاده کرده و ایمیل‌های فیشینگ بیشتری ارسال می‌کنند. ایمیل‌هایی با موضوعات کاری یا اطلاعیه‌های سازمانی جعلی می‌توانند کارمندان را فریب دهند تا روی لینک‌های آلوده کلیک کنند یا اطلاعات محرمانه وارد کنند.
دشواری نظارت و مانیتورینگ
وقتی همه کارکنان داخل سازمان حضور دارند، تیم IT می‌تواند ترافیک شبکه را به‌طور مستقیم پایش کند. اما در شرایط دورکاری، فعالیت‌ها پراکنده است و نظارت بر رفتار کاربران سخت‌تر می‌شود. این موضوع می‌تواند باعث شود برخی تهدیدات بدون شناسایی باقی بمانند.
ذخیره‌سازی ناایمن داده‌ها
کارمندان ممکن است فایل‌های کاری را روی دستگاه‌های شخصی یا سرویس‌های ابری رایگان ذخیره کنند. در صورت عدم رمزگذاری یا نبود سیاست‌های سازمانی، این داده‌ها به‌راحتی قابل دسترس خواهند بود.
استفاده از نرم‌افزارهای غیرمجاز
در دوران دورکاری، برخی کارکنان برای راحتی کار خود نرم‌افزارهای کرک‌شده نصب می‌کنند. این نرم‌افزارها علاوه بر مشکلات حقوقی، اغلب دارای بدافزار یا Backdoor هستند که امنیت سازمان را تهدید می‌کند.
این چالش‌ها نشان می‌دهند که دوران دورکاری نیازمند رویکردی متفاوت در امنیت سایبری است. در بخش بعدی، راهکارهای عملی برای مدیریت و کاهش این چالش‌ها معرفی خواهد شد.
راهکارهای امنیتی برای مدیریت چالش‌های دورکاری
برای مقابله با تهدیدات ناشی از دورکاری، سازمان‌ها باید مجموعه‌ای از فناوری‌ها و سیاست‌ها را به‌طور یکپارچه پیاده‌سازی کنند. چند راهکار کلیدی عبارت‌اند از:
استفاده از VPN سازمانی
شبکه خصوصی مجازی (VPN) باعث می‌شود ارتباط بین کارمند و سرورهای سازمان رمزگذاری شود. به این ترتیب حتی اگر کارمند از یک شبکه وای‌فای ناامن استفاده کند، داده‌ها در طول مسیر قابل شنود نخواهند بود.
پیاده‌سازی احراز هویت چندمرحله‌ای (MFA)
رمزهای عبور به‌تنهایی امنیت کافی ندارند. MFA با اضافه کردن لایه‌های امنیتی مثل کد یک‌بارمصرف یا تأیید پیامکی، احتمال دسترسی غیرمجاز را به حداقل می‌رساند.
مدیریت یکپارچه دستگاه‌ها (UEM/MDM)
راهکارهای UEM/MDM امکان مدیریت و ایمن‌سازی موبایل، لپ‌تاپ و دسکتاپ را از یک کنسول مرکزی فراهم می‌کنند. سازمان می‌تواند از راه دور داده‌ها را پاک کند، نصب نرم‌افزار را محدود سازد و دسترسی‌ها را کنترل نماید تا حتی در صورت استفاده کارکنان از دستگاه شخصی، امنیت و انطباق سازمانی حفظ شود.
آموزش امنیتی مستمر
کارمندان باید بدانند چگونه ایمیل‌های فیشینگ را شناسایی کنند، چرا نباید از نرم‌افزارهای کرک‌شده استفاده کنند و چگونه داده‌های حساس را ذخیره کنند. آموزش مستمر و فرهنگ‌سازی، یکی از مهم‌ترین ابزارهای دفاعی است.
رمزگذاری داده‌ها
همه فایل‌ها و ارتباطات کاری باید رمزگذاری شوند. در این صورت حتی اگر لپ‌تاپ یا گوشی کارمند گم یا دزدیده شود، داده‌ها بدون کلید رمز غیرقابل استفاده خواهند بود.
پایش و گزارش‌دهی مداوم
ابزارهای SIEM و EDR به سازمان‌ها کمک می‌کنند رفتار کاربران و سیستم‌ها را به‌طور لحظه‌ای مانیتور کنند. این نظارت مداوم باعث می‌شود تهدیدات سریع‌تر شناسایی و مهار شوند.
سازمان‌هایی که این راهکارها را به‌صورت هم‌زمان پیاده‌سازی می‌کنند، توانایی بیشتری برای مقابله با تهدیدات دوران دورکاری دارند. در بخش پایانی، سوالات متداول و جمع‌بندی کلی ارائه می‌شود تا تصویر روشنی از اهمیت این موضوع شکل گیرد.
سوالات متداول (FAQ)
بله. بدون VPN، داده‌ها در شبکه‌های عمومی یا خانگی به‌راحتی قابل شنود هستند. استفاده از VPN سازمانی یکی از پیش‌شرط‌های امنیت در دورکاری است.
با استفاده از راهکارهای UEM/MDM و اعمال سیاست‌های کنترلی. این ابزارها امکان محدودسازی نصب نرم‌افزار، اجرای لیست سفید (whitelisting) و نظارت بر برنامه‌های نصب‌شده را فراهم می‌کنند.
بله. تهدیدات سایبری به اندازه سازمان نگاه نمی‌کنند. حتی یک استارتاپ کوچک هم ممکن است هدف حمله باج‌افزاری یا فیشینگ قرار بگیرد.
آموزش حیاتی است. کارمندانی که بتوانند ایمیل‌های فیشینگ را تشخیص دهند یا بدانند چطور از گذرواژه‌های قوی استفاده کنند، عملاً اولین خط دفاعی سازمان خواهند بود.
بله. وقتی تیم‌ها پراکنده هستند، نیاز به پشتیبانی سریع‌تر و در دسترس‌تر بیشتر می‌شود.
جمع‌بندی
دورکاری فرصتی برای افزایش انعطاف‌پذیری و کاهش هزینه‌های سازمانی است، اما بدون مدیریت امنیتی صحیح می‌تواند به یک تهدید جدی تبدیل شود. استفاده از VPN، MFA، رمزگذاری و ابزارهای پایش مداوم، به همراه آموزش مستمر کارمندان، پایه‌های اصلی امنیت در این شرایط هستند.
سازمان‌هایی که امنیت دورکاری را نادیده می‌گیرند، عملاً دروازه‌های شبکه خود را به روی مهاجمان باز می‌گذارند. در مقابل، سازمان‌هایی که استراتژی جامعی برای مدیریت امنیت دارند، می‌توانند از مزایای دورکاری بهره‌مند شوند بدون اینکه امنیت داده‌ها و سیستم‌هایشان به خطر بیفتد.
شرکت رسیس پردازش پارس به‌عنوان یکی از پیشگامان ارائه راهکارهای امنیتی در ایران، با بیش از ۱۳ سال تجربه و نمایندگی رسمی برندهای معتبر، به سازمان‌ها کمک می‌کند تا با استفاده از ابزارهای پیشرفته و خدمات پشتیبانی تخصصی، از نشت اطلاعات جلوگیری کنند و امنیت پایدار برای کسب‌وکار خود ایجاد نمایند.
پادکست (PODCAST)